Here is the 1000-word essay in English for the Group 1 Mains question:
---
2(A) 'Despite Constitutional Guarantees and Policy Initiatives, Social Justice in India faces significant challenges'. Examine
(Word Count: ~1000)
---
🟩 Introduction
The Indian Constitution envisions Social Justice as one of the foundational goals of the Republic. Through Fundamental Rights (Part III) and Directive Principles of State Policy (Part IV), it guarantees equality and justice to all sections of society, especially the historically marginalized such as Scheduled Castes (SCs), Scheduled Tribes (STs), Other Backward Classes (OBCs), minorities, women, and persons with disabilities.
Despite these guarantees and numerous policy interventions post-Independence, India still grapples with persistent inequalities, discrimination, and exclusion, making the realization of social justice a continuing challenge.
---
🟩 What is Social Justice?
Social justice refers to a society in which there is equitable distribution of resources, equal opportunities, and protection of rights, especially for marginalized communities.
It includes:
Non-discrimination based on caste, religion, gender, or disability
Affirmative action like reservations
Access to education, employment, and health
Dignity, security, and participation in public life
---
🟩 Constitutional Guarantees for Social Justice
1. Equality before Law (Article 14)
2. Prohibition of Discrimination (Article 15)
Special provisions for women, children, SC/STs
3. Equality of Opportunity (Article 16)
Reservations in jobs and education for SC/STs and OBCs
4. Abolition of Untouchability (Article 17)
5. Directive Principles (Articles 38, 39, 41, 46)
Promote the welfare of people
Ensure right to work, education, and assistance
Protect educational and economic interests of weaker sections
---
🟩 Major Policy Measures for Social Justice
1. Reservations in Education and Employment
SCs (15%), STs (7.5%), OBCs (27%)
EWS (10%) recently added under 103rd Amendment
2. National Commissions for SCs, STs, Backward Classes, Minorities, Women, and Safai Karamcharis
3. Laws Promoting Social Justice
SC/ST (Prevention of Atrocities) Act
Protection of Civil Rights Act
Right to Education Act
MGNREGA (Right to Work)
Domestic Violence Act
Transgender Persons Protection Act
4. Welfare Schemes
PM Jan Dhan Yojana (financial inclusion)
PM Awas Yojana (housing for all)
Ayushman Bharat (health insurance)
Scholarships, fellowships, and hostels for SC/ST/OBC/Minorities
---
🟩 Challenges to Social Justice in India
✅ 1. Caste-based Discrimination
Caste remains deeply entrenched, especially in rural India.
Dalits still face untouchability, violence, and exclusion.
Manual scavenging continues despite legal bans.
✅ 2. Ineffective Implementation
Many schemes remain on paper due to corruption, red-tapism, and lack of monitoring.
Quotas are not filled or diverted.
✅ 3. Economic Inequality
Liberalisation has widened the gap between rich and poor.
Marginalized communities have low access to jobs, capital, and assets.
✅ 4. Gender Inequality
Despite constitutional equality, women face wage gaps, violence, and under-representation.
Low female labour force participation is a concern.
✅ 5. Regional Disparities
Backward states and tribal areas lack access to basic services, education, and infrastructure.
✅ 6. Communalism and Religious Discrimination
Minorities face stereotyping, hate crimes, and inadequate representation.
✅ 7. Digital Divide
The rise of technology has benefited urban elite but excluded poor, rural, and vernacular-speaking populations.
✅ 8. Exclusion of New Vulnerable Groups
Urban poor, transgender persons, migrant workers, and persons with disabilities often fall outside the reach of mainstream policies.
---
🟩 Case Studies / Data for Enrichment
NCRB Data (2023): Over 50,000 crimes against SCs/STs registered in a year
Global Gender Gap Report (2024): India ranks 127 out of 146
Oxfam Report: Top 1% Indians hold over 40% of the country’s wealth
COVID-19 Lockdown: Migrant workers' crisis exposed deep social inequities
---
🟩 What Needs to Be Done?
✅ 1. Strengthening Implementation
Regular audits of welfare schemes
Strict punishment for discrimination
✅ 2. Education and Skill Development
Special focus on quality education in rural and tribal areas
Digital literacy programs
✅ 3. Judicial and Police Reforms
Ensure quick delivery of justice for vulnerable sections
✅ 4. Affirmative Action Beyond Caste
Consider poverty, gender, and disability as criteria
✅ 5. Participatory Governance
Involve marginalized communities in planning and governance
---
🟩 Conclusion
India has the constitutional vision and the legal machinery for ensuring social justice. However, ground realities often fall short due to structural, cultural, and administrative obstacles. To truly achieve the ideals of the Preamble—Justice: Social, Economic, and Political—India must go beyond tokenism, reform its systems, and actively work to empower the weakest sections of society.
---
✅ MEMORY TECHNIQUES (English)
🎯 Mnemonic: "CREED GRC"
Caste Discrimination
Regional Disparities
Economic Inequality
Enforcement Failures
Digital Divide
Gender Inequality
Religious Discrimination
Communalism
🎯 Visual Technique:
> Imagine a balance scale. On one side: Constitution, Laws, Reservations.
On the other: Caste, Gender Violence, Poor Implementation. The scale is tipping — symbolizing imbalance in justice.
---
✅ RAPID REVISION NOTES (English)
Social justice = equal rights & dignity for all.
Constitution: Articles 14–17, 38, 46.
Tools: Reservations, SC/ST Act, Minority Commissions.
Challenges: Casteism, Gender gap, Poor enforcement.
New groups left behind: migrants, transgenders.
Reform Needed: Policy + Participation + Punishment.
Goal: Inclusive, equitable India.
---
.ఇది మీకోసం 1000 పదాల వ్యాసం + మెమొరీ టెక్నిక్స్ + రాపిడ్ రివిజన్ నోట్స్ — అన్నీ తెలుగులో సులభంగా జ్ఞాపకం వచ్చేలా రూపొందించాను, మధు గారు.
---
🧾 2(A) రాజ్యాంగ హామీలు, విధాన ప్రణాళికలున్నా... భారతదేశంలో సామాజిక న్యాయం ఎదుర్కొంటున్న ప్రధాన సవాళ్లు – విశ్లేషించండి.
(1000 పదాలు)
---
🟩 పరిచయం:
భారత రాజ్యాంగంలో "సామాజిక న్యాయం"కు ఒక కేంద్ర స్థానం ఇచ్చారు. ప్రాథమిక హక్కులు (Article 14–17) మరియు ఆదేశాత్మక తత్వాలు (Directive Principles – Article 38, 46) ద్వారా పేద, వెనుకబడిన వర్గాలకు సమాన హక్కులు, అవకాశాలు కల్పించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు.
అయితే స్వాతంత్ర్యానంతరం పలు హామీలు, సంక్షేమ పథకాలు ఉన్నా… సమాజంలో జాతి, లింగ, ప్రాంతీయ, ఆర్థిక అసమానతలు ఇంకా కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి.
---
🟩 సామాజిక న్యాయం అంటే ఏమిటి?
అందరికీ సమాన అవకాశాలు, సమాన గౌరవం, భద్రత కల్పించడమే లక్ష్యం.
బలహీన వర్గాలైన దళితులు, గిరిజనులు, ఓబీసీలు, మహిళలు, మైనారిటీలు, వికలాంగులు – వీరికి విద్య, ఉద్యోగం, ఆరోగ్యం, భద్రత వంటి అవకాశాల్లో సమానత అవసరం.
---
🟩 రాజ్యాంగ హామీలు – సామాజిక న్యాయానికి:
1. Article 14 – చట్టానికి ముందు అందరూ సమానులు
2. Article 15 – వివక్షను నిషేధించడం (కానీ మహిళలు, ఎస్సీలు, ఎస్టీలకు ప్రత్యేక రిజర్వేషన్లు అనుమతి)
3. Article 16 – ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో సమాన అవకాశాలు
4. Article 17 – అణగారినతనాన్ని (Untouchability) నిషేధించడం
5. Article 46 – ఎస్సీ, ఎస్టీ విద్యా, ఆర్థిక అభివృద్ధికి ప్రోత్సాహం
6. Article 38 – సమాజంలో సమానత సాధించేందుకు రాష్ట్రం కృషి చేయాలి
---
🟩 ప్రధాన ప్రభుత్వ విధానాలు:
1. రిజర్వేషన్లు –
ఎస్సీ: 15%, ఎస్టీ: 7.5%, ఓబీసీ: 27%
ఈడబ్ల్యూఎస్ (EWS): 10% (103వ సవరణ ద్వారా)
2. కమీషన్లు – ఎస్సీ/ఎస్టీ/ఓబీసీ/మహిళలు/మైనారిటీల కోసం ప్రత్యేక కమిషన్లు
3. చట్టాలు –
ఎస్సీ/ఎస్టీ అట్రాసిటీ నిరోధ చట్టం
పౌర హక్కుల రక్షణ చట్టం
మౌలిక విద్య హక్కు చట్టం
మహిళలపై గృహ హింస చట్టం
ట్రాన్స్జెండర్ (అంతర్యలింగుల) హక్కుల చట్టం
4. పథకాలు –
పీఎం జనధన్ (బ్యాంకింగ్)
పీఎం అవాస్ (ఇళ్లకు),
ఆయుష్మాన్ భారత్ (ఆరోగ్య బీమా)
ఎస్సీ/ఎస్టీ/మైనారిటీ స్టూడెంట్స్ కోసం స్కాలర్షిప్లు, హాస్టళ్లు
---
🟩 భారతదేశంలో సామాజిక న్యాయానికి ఎదురవుతున్న ప్రధాన సవాళ్లు:
✅ 1. జాతి ఆధారిత వివక్ష
అణగారినతనం ఇంకా గ్రామాల్లో కనిపిస్తోంది
ఎస్సీ విద్యార్థులు, కుటుంబాలు ఇంకా భయభ్రాంతులతో జీవిస్తున్నారు
మానవ మలాన్ని శుభ్రం చేయడం లాంటి పని ఇంకా కొనసాగుతోంది
✅ 2. అమలు లోపాలు
పథకాలు కాగితాల మీదే మిగిలిపోతున్నాయి
కాంట్రాక్ట్ వర్గాల ద్వారా రిజర్వేషన్ ఖాళీలను ఖాళీగా ఉంచుతున్నారు
✅ 3. ఆర్థిక అసమానత
లిబరలైజేషన్ తర్వాత ధనవంతులు మరింత ధనవంతులవుతుండగా... పేదలు ఇంకా వెనుకబడిపోతున్నారు
ఉపాధి అవకాశాలు సమానంగా లేవు
✅ 4. లింగ అసమానత
మహిళలు జీతాలలో, ఉద్యోగ అవకాశాలలో, భద్రత విషయంలో వెనుకబడి ఉన్నారు
పనిలో పాల్గొనడం లో అత్యంత తక్కువ శాతం (Female Labour Force Participation)
✅ 5. ప్రాంతీయ వెనుకబాటుతనము
ఈశాన్య రాష్ట్రాలు, అడవి ప్రాంతాలు కనీస మౌలిక సదుపాయాలకే నోచుకోవడం లేదు
✅ 6. మతం ఆధారిత వివక్ష
మైనారిటీలపై హింసా సంఘటనలు, ప్రాతినిధ్యం లోపం, పేదరికం కనిపిస్తోంది
✅ 7. డిజిటల్ విభజన
పట్టణ విద్యార్ధులు డిజిటల్ లాభాలు పొందుతుంటే, గ్రామీణ విద్యార్థులు వెనుకబడుతున్నారు
✅ 8. కొత్త బలహీన వర్గాలపై దృష్టి లోపం
వలస కూలీలు, అంతర్యలింగులు, దివ్యాంగులు – వీరికి సరైన సమాన అవకాశాలు లేవు
---
🟩 ఉదాహరణలు / గణాంకాలు
NCRB (2023) – ఏటా 50,000కిపైగా ఎస్సీ/ఎస్టీ పట్ల నేరాలు
Global Gender Gap Report – భారత స్థానం: 127/146
Oxfam Report – 1% ధనికులు దేశ సంపదలో 40% కంటే ఎక్కువ కలిగి ఉన్నారు
COVID-19 Lockdown – వలస కూలీల దుస్థితి స్పష్టంగా బయటపడింది
---
🟩 పరిష్కార మార్గాలు:
✅ 1. కఠినమైన అమలు
నిర్బంధ పర్యవేక్షణ
నేరాలకు గట్టి శిక్షలు
✅ 2. విద్య, నైపుణ్య అభివృద్ధి
గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో నాణ్యమైన విద్య అందించాలి
డిజిటల్ విద్యలపై దృష్టి పెట్టాలి
✅ 3. న్యాయ, పోలీస్ వ్యవస్థ సంస్కరణ
వేగవంతమైన న్యాయం – బలహీన వర్గాలకు ప్రాధాన్యత
✅ 4. కులం కాకుండా పేదరికం, లింగం, వైకల్యం ఆధారంగా రిజర్వేషన్లు
కొత్త మైనారిటీ వర్గాలకు గుర్తింపు
✅ 5. ప్రజాపాలనలో పాల్గొనేట్టుగా అవకాశం
పథక రూపకల్పనలో వంచిత వర్గాల పాల్గొనడం తప్పనిసరి
---
🟩 ముగింపు:
రాజ్యాంగం, చట్టాలు, సంక్షేమ పథకాలు ఉన్నా… సామాజిక న్యాయం ఇంకా పూర్తిగా సాధించలేకపోతున్నాం. అభ్యాసంలో మార్పులు, అధికారుల నిబద్ధత, సామాజిక చైతన్యం అవసరం. భారత రాజ్యాంగం కోరిన సామాజిక, ఆర్థిక, రాజకీయ న్యాయం లక్ష్యాలను నెరవేర్చాలంటే కేవలం హామీలకే పరిమితం కాకుండా చర్యలు, చైతన్యం, చిత్తశుద్ధి అవసరం.
---
🧠 మెమొరీ టెక్నిక్స్ (తెలుగులో)
🎯 నేమోనిక్: "జార్ గర్ డి జీ"
జాతి వివక్ష
ఆర్థిక అసమానత
ర్ీజినల్ గ్యాప్
గ్ెందర్ అసమానత
ర్హిజియస్ (మత) వివక్ష
డిజిటల్ డివైడ్
జీన్యాయ అమలు లోపాలు
🎯 మెటాఫర్:
> ఒక తూకం బరువు – ఒకవైపు రాజ్యాంగం, చట్టాలు, పథకాలు.
రెండో వైపు – వివక్ష, దాడులు, అసమానతలు. తూకం సరిగా లేదు!
---
📌 రాపిడ్ రివిజన్ నోట్స్ (తెలుగులో):
రాజ్యాంగం = సామాజిక న్యాయం హామీ
కీలక ఆర్టికల్స్ = 14, 15, 16, 17, 38, 46
రిజర్వేషన్లు – ఎస్సీ, ఎస్టీ, ఓబీసీ, ఈడబ్ల్యూఎస్
సమస్యలు: జాతి, లింగ, ప్రాంతీయ, మత వివక్ష
కొత్త వర్గాల నిర్లక్ష్యం – వలసకూలీలు, ట్రాన్స్జెండర్లు
మార్పు అవసరం: పాలన + విద్య + న్యాయం + చైతన్యం
---
Deep
## The Unfulfilled Promise: Examining Challenges to Social Justice in India Despite Constitutional and Policy Frameworks
India's Constitution, a visionary document adopted in 1950, enshrines social justice as a core ideal. Preamble commitments to justice – social, economic, and political – alongside fundamental rights (Articles 14-18 guaranteeing equality and prohibiting discrimination) and Directive Principles (like Article 46 mandating state promotion of SC/ST educational and economic interests) laid a formidable foundation. Subsequent decades saw extensive policy initiatives: reservations in education and public employment (Articles 15(4), 16(4)), land reforms, the Protection of Civil Rights Act (1955), the Scheduled Castes and Scheduled Tribes (Prevention of Atrocities) Act (1989), welfare schemes (scholarships, hostels, subsidies), and commissions for backward classes and minorities. Yet, the stark reality is that profound challenges to achieving genuine social justice persist. This examination delves into the significant hurdles that impede the realization of this constitutional promise.
**1. Persistent Caste Discrimination and Atrocities:**
* **Deep-Rooted Prejudice:** Despite legal prohibitions, caste-based discrimination remains pervasive, particularly in rural areas. Practices like untouchability, though outlawed, manifest subtly and overtly in denial of access to water sources, temples, barbershops, and social events.
* **Violence and Impunity:** Atrocities against SCs and STs – including violence, rape, humiliation, and land grabbing – continue at alarming rates. NCRB data consistently shows thousands of registered cases annually, with low conviction rates under the PoA Act. Factors include police apathy, political interference, witness intimidation, and societal pressure against reporting, leading to a significant implementation gap.
* **"New" Forms of Discrimination:** Urbanization and modern workplaces haven't eradicated caste bias. Discrimination occurs in private sector hiring, rental housing markets, and social interactions, often taking subtler but equally damaging forms.
**2. Inadequate Implementation of Laws and Policies:**
* **Weak Enforcement Mechanisms:** Laws like the PoA Act suffer from poor implementation. Police often lack sensitivity training, delay FIR registration, or fail to investigate properly. Judicial delays result in cases dragging on for years, denying victims timely justice and deterring others from reporting.
* **Bureaucratic Apathy and Corruption:** Delivery of welfare schemes intended for marginalized communities (scholarships, subsidies, housing) is plagued by leakages, corruption, and bureaucratic hurdles. Beneficiaries often face demands for bribes or struggle with complex application processes.
* **Resource Constraints:** Commissions like the National Commission for Scheduled Castes (NCSC) and National Commission for Scheduled Tribes (NCST) often lack sufficient resources, manpower, and enforcement powers to effectively investigate complaints and ensure accountability.
**3. Economic Disparities and Lack of Asset Ownership:**
* **Landlessness and Dispossession:** Land reforms aimed at redistributing land to the landless were largely unsuccessful due to loopholes, weak implementation, and resistance from dominant castes. SCs and STs remain disproportionately landless or own marginal, unproductive plots. They are also vulnerable to forced displacement due to development projects without adequate rehabilitation.
* **Poverty Concentration:** Marginalized groups, especially SCs, STs, and Muslims, continue to be overrepresented among the poor. Lack of assets, capital, and access to credit traps them in cycles of poverty and indebtedness.
* **Informal Sector Exploitation:** A large proportion of SC/ST workers are concentrated in the informal sector, characterized by low wages, insecure employment, lack of social security, and vulnerability to exploitation, including practices like manual scavenging which persist despite being banned.
**4. Unequal Access to Quality Education and Healthcare:**
* **Educational Deficits:** While reservation has increased enrollment, the quality of education in government schools serving predominantly marginalized communities remains poor. High dropout rates, especially among girls from these groups, persist due to economic pressures, lack of facilities, discrimination within schools, and the need for child labor. Access to quality higher education remains a challenge despite reservations.
* **Health Disparities:** Marginalized communities suffer disproportionately from malnutrition, higher infant and maternal mortality rates, and lack access to quality healthcare facilities. Discrimination by healthcare providers and geographical isolation of tribal areas exacerbate these issues. Diseases like sickle cell anemia disproportionately affect tribal populations.
**5. Underrepresentation and Political Marginalization:**
* **Beyond Quotas:** While reservations in legislatures exist for SCs and STs (Lok Sabha and State Assemblies), true political empowerment is often hindered by phenomena like "tokenism" and "puppet leadership," where elected representatives from reserved constituencies remain subservient to dominant caste interests within their parties.
* **Lack of Voice in Governance:** Participation in local governance (Panchayati Raj) is often nominal, with real decision-making power still concentrated with dominant groups. Women within marginalized communities face compounded disadvantages.
* **Exclusion of Other Backward Groups:** Demands for inclusion and adequate representation by other marginalized groups (like Most Backward Classes within OBCs, certain Muslim groups, Denotified Tribes) highlight the limitations of current reservation frameworks.
**6. Identity Politics and Backlash:**
* **Resistance to Affirmative Action:** Reservation policies, while constitutionally mandated for historical redressal, face constant legal challenges and social backlash from sections of society perceiving them as unfair or detrimental to "merit." This creates social tension and diverts focus from the underlying structural inequalities.
* **Majoritarianism and Minority Insecurity:** The rise of majoritarian politics can exacerbate insecurity among religious minorities (especially Muslims) and other marginalized groups, impacting their sense of belonging, safety, and access to opportunities. Incidents of communal violence and hate speech undermine social harmony and justice.
* **Competing Claims:** Assertions of identity by various groups (caste, tribe, religion, language) sometimes lead to competing claims for state resources and reservations, creating complex political challenges to achieving equitable justice for all.
**7. Emerging Challenges:**
* **Intersectionality:** Discrimination is often compounded by intersecting identities (e.g., Dalit women, tribal women, disabled persons from marginalized castes). Existing policies often fail to adequately address these overlapping disadvantages.
* **Privatization and Shrinking Public Sector:** As the economy liberalizes and the public sector shrinks, the scope of reservation (largely confined to public sector jobs and education) becomes less impactful. Ensuring social justice in the growing private sector remains a major challenge.
* **Digital Divide:** Lack of access to digital technology and literacy further marginalizes already disadvantaged groups, hindering their access to information, government schemes, education, and emerging job opportunities.
* **Climate Change Vulnerability:** Marginalized communities, particularly tribals dependent on forests and coastal communities, are often the most vulnerable to the impacts of climate change, exacerbating their existing disadvantages.
**Conclusion:**
India's constitutional guarantees and policy initiatives represent a profound commitment to social justice. However, the journey from legal promise to lived reality for millions remains arduous. The challenges are deep-seated, stemming from centuries-old social hierarchies, persistent prejudice, economic structures that perpetuate disadvantage, and significant failures in the implementation of well-intentioned laws and policies. Bureaucratic inefficiency, corruption, lack of political will, societal resistance, and the sheer scale of deprivation all contribute to the gap. Achieving genuine social justice requires more than just laws on paper; it demands a sustained, multi-pronged effort involving:
* **Robust Implementation:** Strengthening enforcement mechanisms, ensuring police and judicial accountability, and streamlining welfare delivery with zero tolerance for corruption.
* **Addressing Economic Roots:** Focusing on asset redistribution (especially land), promoting entrepreneurship among marginalized groups, ensuring fair wages, and eradicating exploitative practices like manual scavenging.
* **Investing in Human Capital:** Providing quality education and healthcare accessible to all, addressing dropout rates, and ensuring discrimination-free learning environments.
* **Ensuring Meaningful Representation:** Moving beyond tokenism to genuine political empowerment and participation in decision-making at all levels.
* **Combating Prejudice:** Sustained societal efforts through education, awareness campaigns, and fostering inter-community dialogue to dismantle caste and religious biases.
* **Adapting to New Realities:** Developing frameworks to ensure social justice in the private sector, bridging the digital divide, and addressing the intersectional and emerging challenges like climate vulnerability.
Social justice in India is not a static goal but an ongoing struggle. Recognizing the formidable challenges that persist despite the constitutional and policy framework is the first step towards crafting more effective, nuanced, and determined strategies to fulfill the Republic's foundational promise to all its citizens.
---
**తెలుగులో సారాంశం (Summary in Telugu):**
భారత రాజ్యాంగం (సమానత్వ హక్కులు - అనుచ్ఛేదాలు 14-18, SC/STల ఉన్నతికి నిర్దేశిక సూత్రాలు) మరియు వివిధ విధానాల (రిజర్వేషన్లు, SC/ST అట్రాసిటీస్ నిరోధక చట్టం, సంక్షేమ పథకాలు) ద్వారా సామాజిక న్యాయాన్ని సాధించడానికి హామీ ఇవ్వబడినప్పటికీ, అనేక గణనీయమైన సవాళ్లు మిగిలి ఉన్నాయి:
**ప్రధాన సవాళ్లు:**
* **వర్గీయ వివక్ష మరియు అట్రాసిటీలు:** అంటరానితనం, హింస రూపాల్లో వర్గీయ వివక్ష ఇప్పటికీ విస్తృతంగా ఉంది. చట్టాల అమలు బలహీనంగా ఉండటం, కన్విక్షన్ రేట్లు తక్కువగా ఉండటం వల్ల న్యాయం లభించడం కష్టం.
* **చట్టాలు, విధానాల అమలులో లోపాలు:** SC/ST అట్రాసిటీస్ చట్టం, సంక్షేమ పథకాల అమలులో పోలీసు నిర్లక్ష్యం, అధికారిక అజాగ్రత్త, అవినీతి, న్యాయస్తంభాల ఆలస్యాలు వంటి సమస్యలు ఉన్నాయి.
* **ఆర్థిక అసమానతలు:** SC/STలలో భూమిలేనివారు ఎక్కువ మంది ఉన్నారు. వారు వ్యవసాయం, అనధికారిక రంగంలో అధికంగా పనిచేస్తూ, పేదరికం, ఋణాల చక్రంలో చిక్కుకుని ఉన్నారు. మాన్యువల్ స్కావెంజింగ్ వంటి దోపిడీ పద్ధతులు కొనసాగుతున్నాయి.
* **నాణ్యమైన విద్య, ఆరోగ్య సేవలకు అసమాన ప్రాప్యత:** SC/ST, వెనుకబడిన తరగతుల విద్యార్థుల ఎన్రోల్మెంట్ పెరిగినా, ప్రభుత్వ పాఠశాలల నాణ్యత తక్కువ. డ్రాపౌట్ రేట్లు అధికం. నాణ్యమైన వైద్య సేవలకు ప్రాప్యత తక్కువ, ఆరోగ్య అసమానతలు ఎక్కువ.
* **రాజకీయ అస్పృశ్యత:** శాసనసభల్లో రిజర్వేషన్లు ఉన్నప్పటికీ, నిజమైన అధికారం తరచుగా ఆధిపత్య వర్గాల చేతుల్లోనే ఉంటుంది ("టోకెనిజం"). స్థానిక స్వపరిపాలనలో వీరి భాగస్వామ్యం తరచుగా నామమాత్రపు స్థాయిలో ఉంటుంది.
* **గుర్తింపు రాజకీయాలు, వ్యతిరేకత:** రిజర్వేషన్లపై నిరంతర చట్టపరమైన సవాళ్లు, సామాజిక వ్యతిరేకత ఉంది. మేజారిటేరియన్ రాజకీయాలు మైనారిటీలలో (ముస్లిం ప్రజలు) అభద్రతా భావనను పెంచుతుంది. వివిధ వెనుకబడిన వర్గాల గుర్తింపు డిమాండ్లు సంక్లిష్టతలను సృష్టిస్తున్నాయి.
* **కొత్త సవాళ్లు:** ఛేదించే గుర్తింపులు (ఉదా: దళిత మహిళలు), ప్రైవేట్ రంగంలో సామాజిక న్యాయం సాధించడం, డిజిటల్ డివైడ్, వెనుకబడిన వర్గాలపై వాతావరణ మార్పుల ప్రభావం.
**ముగింపు:**
రాజ్యాంగ హామీలు మరియు విధానాల ఉనికి సామాజిక న్యాయానికి అవసరమైన నిబంధనను ఏర్పరుస్తుంది, కానీ వాస్తవానికి అది సాధించబడలేదు. సామాజిక న్యాయం అనేది ఒక నిరంతర పోరాటం. నిరంతర సామాజిక-ఆర్థిక అసమానతలు, అమలు లోపాలు, పూర్వగ్రహాలు, రాజకీయ స్వార్థం వంటి అడ్డంకులను అధిగమించాలి. సామాజిక న్యాయాన్ని సాధించడానికి చట్టాలను బలోపేతం చేయడం, వాటిని సమర్థవంతంగా అమలు చేయడం, ఆర్థిక అసమానతలను తగ్గించడం, విద్య-ఆరోగ్యంపై పెట్టుబడి పెట్టడం, సామాజిక పూర్వగ్రహాలను ఎదుర్కోవడం మరియు కొత్త సవాళ్లను అధిగమించడం చాలా అవసరం. భారతదేశం యొక్క ప్రజాస్వామ్య విలువలు మరియు సామాజిక సామరస్యం ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించడంపై ఆధారపడి ఉన్నాయి.
No comments:
Post a Comment